مرگ از نگاه شمس تبریزی/ دنیا؛ زخمی پر از چرک فراوان

از دیرباز «مرگ» پدیده‌های بوده که بشر در مقابل آن ناچار به تسلیم است. سرنوشتی محتوم که خارج از ارادة انسان بوده و هیچ نیروی بازدارندهای را تاب مقاومت در برابر آن نیست. «زنده کننده» (المحیی) و «میراننده» (الممیت)دو نام از نامهای خداوند است که برخی عرفا تقریراتی در باب این دو اسم داشته‌اند. چنانکه احمد سمعانی(1) در کتاب روح الأرواح فی شرح الاسماء الملک الفتاح ذیل دو اسم «المحیی و الممیت» چنین از مردن یاد می کند که:

«قال عزّ ذکره: «هُوَ الَّذی یُحْیی وَ یُمیت‏.(2) عزیز بود که مرد در خود از خودیِ خود مرده گردد و از حق در حق با حق زنده شود و علی الحقیقه حیات آن است که فتوح دهد نه روح نهد، و موت آن موت است که ربودن ایمان دهد نه بردن جان. اگر همه جان‌های عالمیان به تو دهند چون روح فتوح ایمان نداری مردهای، و اگر هزار سال بر خاک تو برآمده است چون ریحانِ توحیدِ رحمان در روضة روحِ تو برسته است سرِ همه زندگان تویی».(3)

همین عبارت کوتاه به آسانی می‌نماید که مرگ چه مفهومی نزد عرفا داشته و آنان به مرگ نه آنگونه که افراد عادی بلکه به شیوهای متمایز و گیرا تعبیر می­کنند. ایمان در نگاه عرفا سبب زنده بودن و نشاط روح بوده و غیر از این مُردگی است.

در مقالات شمس تبریزی می‌خوانیم که او دنیا را همچون بسیاری از عرفا، زندانی می‌داند که مومن در آن اسیری بیش نیست و مرگ را راه خلاصی آدمی از زنجیر اسارت میداند. مرگ در نظرگاه او گسستن این زنجیرها و فراری عظیم است. فَفِرُّوا إِلَى اللَّه(4)

«یکی میگریست که برادرم را کشتند تتاران. دانشمند بود. گفتم که اگر دانش داری، دانی که تتار او را به زخم شمشیر زندة ابد کرد. آخر الدنیا سجن المؤمن می‌فرماید».(5) اندوه بازماندگان برای شمس بیمعنی است و با لحنی متعجب و پرسشگر آنان را خطاب قرار داده می‌گوید:«یکی از زندان بجست، بر او بباید گریست که دریغ- چرا جَست از این زندان؟ زندان را تتاران سوراخ کردند یا سبب دیگر، او برون جَست».(6)

روبرو شدن انسان با پدیده مرگ و نهایتا تسلیمِ آن شدن علل مختلفی دارد. گاهی اوقات افسوس آدمیان از کیفیت موت است؛ از اینکه به چه سببی موجبات هجرت از این عالم به عالمی دیگر برای انسان فراهم میآید. در این باره آدمی به طرح مسایل گوناگون می‌پردازد. شمس، وقایع مختلفی که موجب وقوع این حقیقت همیشگی می‌شود را تنها بهانه‌ای می‌داند و چون و چرای بشر را مذمّت نموده، می‌گوید:

«تو می‌گریی که دریغ- آن تیر بر آن دیوارِ زندان چرا زدند، بر آن سنگ چرا زدند؟ دریغ نیامدشان از آن مرمرِ لطیف؟ یا کُندهای بر پایِ او بود، بریدند، او جَست. تو فریاد می‌کنی و بر سر و روی می‌زنی و می‌گریی که دریغ- آن کُنده را چرا بریدند؟»(7)

استعاراتی که شمس در این عبارات کوتاه به کار می‌برد به نحوی موجز تلقی وی را از مرگ می‌نمایاند. اشارات او به دنیا همانند زندان، کُنده(غل و زنجیر) و یا استفاده از تعبیر «قفس»(دنیا) و مرغ(انسان) و رهایی(مرگ) در این عبارت که می‌آورد: «یا قفس شکستند و میزاری که آن قفس را چرا شکستند تا آن مرغ رهایی یافت؟ یا دُنبَلی را شکافتند تا چرکها و پلیدیها برون رفت، نوحه آغاز کردی که دریغ- آن چرکها چرا رفت؟»(8)

تمامی این اشارات گویای فهم عمیق و درک درست عارفی شوریده و به کمال رسده است که دوران زندگی آدمی در جهان فانی و آلوده شدن او به زنگار گناهان را به رشد و نمو دُمَلی چرکین می‌داند؛ در واقع معاصی، ساحت پاک وجود انسان را به موضعی چرکین بدل می‌کنند و تنها مرگ است که موجب شکافته شدن این دمل گردیده و پلیدی‌ها را می‌زداید.

در جایی دیگر می‌آورد که: این دنیا همچون خانهای تنگ و تاریک است که آدمی توان دستیابی به روشنایی را ندارد. اما آن جهان آنچنان که در قرآن و احادیث آمده سرایی بزرگ و تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهار(9) است که نام مرگ بر آن نشاید نهاد.(10)

شمس پس از بیان تعابیر خود از پدیده مرگ، مرگ حقیقی را غفلت از حق می‌داند. او معتقد است انسان با فرصتی که در این چند روزه عمر به او عطا شده می‌باید تمام کوشش خود را مصروف رسیده به حق نماید. معنای واقعی زندگی همین کوشش است. همانگونه که خداوند در قرآن می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّکَ کادِحٌ إِلى‏ رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقیه‏»(11): اى انسان، حقّاً که تو به سوى پروردگار خود به سختى در تلاشى و او را ملاقات خواهى کرد.

همه خوب می‌دانیم که هر چیزی به اصل خود رجوع می‌کند؛ تصییر کلّ فرع الى اصل. هدف روح انسانی رسیدن به اصل خود یعنی حی لایموت است.

شمس، مردگان را زندگان حقیقی می‌پندارد و بازماندگان در این دنیا را نهیب می‌زند که به خود گریه کنید نه بر رفته.(12) «شمس خجندی بر خاندان می‌گریست، ما بر وی می‌گریستیم. بر خاندان چه گرید؟ یکی به خدا پیوست(13) بر او می‌گرید، بر خود نمی‌گرید. اگر از حال خود واقف بودی، بر خود گریستی- بل که همة قوم خود را حاضر کردی و خویشان خود را و زار زار بگریستی بر خود».(14)

در جایی دیگر این عارف مسلمان پروسه مرگ را رسیدنِ به نور تلقی می‌کند. نوری که تاریکی در پی نداشته و ظلمت را بدان راه نباشد و یا ذوقی مدام و جاودانه: «مردن آن باشد که باز تاریکی پیش ناید، آن ذوق پیوسته باشد».(15) او بر فیلسوفان خرده می‌گیرد و تقریر آنان را از عذاب قبر و عوالم پس از مرگ مورد انتقاد قرار می‌دهد. شمس می‌گوید فیلسوف (البته وی در این عبارت از اصطلاح مفلسف فلسفی به جای فیلسوف یاد می‌کند) عذاب قبر و پس از آن را به طریق عقلانی تفسیر می‌کند و خو کردن تن و جان و اشتغال به امور دنیوی همچون زن و فرزند و انواع لذات دیگر همگی موانعی هستند که مرگ را در نظر آدمی امری دهشتناک قلمداد می‌نماید؛ «اگر نامِ مرگ بگویند پیش او، او را هزار مرگ باشد»(16).

در حالی که اگر انسان این دنیا را تنها گذرگاهی به سوی دنیای جاویدان و وصال معشوق حقیقی بداند دچار این تألمات هم نخواهد شد. نوشیدن جام شوکران از دست معشوق بسی شیرین تر از شکّر به دهان می‌آید.(17)

چه بسا اشتیاق به مرگ چونان در جان آدمی شعله میکشد که گویی آن مرگ، مرگ نیست بلکه حیاتی ابدی است. وَ ما هذِهِ الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاَّ لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوانُ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ(18). در پایان توصیههای شمس تبریزی را برای به سلامت گذشتن از این سرای و شتافتن به دارالقرار می‌آوریم که می‌گوید: «پس این سخن همچو آینه است روشن. اگر تو را روشنایی و ذوقی هست که مشتاق مرگ می‌باشی، مبارکت باد! ما را هم از دعا فراموش مکن! و اگر چنین نوری و ذوقی نداری، پس تدارک بکن و بجو وجهد کن- که قرآن خبر می‌دهد که اگر بجویی، چنین حالت بیابی، پس بجوی! فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِنْ کُنْتُمْ صادِقین‏(19). هر حالی و هر کاری که در آن حال و آن کار مرگ را دوست داری، آن کار نکوست. پس میانِ هر کاری که متردّد باشی، در این آینه بنگر که از آن دو کار، با مرگ کدام لایقتر است؟».(20)

پی نوشت:

*. کارشناس ارشد عرفان اسلامی

1. شهاب الدین احمد بن منصور سمعانی،487 -534 ق.

2. الغافر، 68.

3. سمعانی، احمد بن منصور، رَوح الارواح فی شرح الاسماء الملک الفتاح، به اهتمام و تصحیح نجیب مایل هروی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم، 1389، ص484.

4. الذاریات، 50.

5. شمس تبریزی، محمد بن علی، مقالات شمس، تهران: نشر مرکز، چاپ نهم، 1387، ص10. مولوی در غزلی چنین میگوید:

مرگ ما شــادی و ملاقاتست گر تو را ماتمست رو زینجا

چون که زندان ماست این دنیا عیش باشد خراب زندانهــا

آنک زندان او چنین خوش بود چون بود مجلس جـهان آرا

تو وفا را مجو در این زندان که در اینجـــا وفا نکرد وفا (غزل شماره:246 ).

6. همان.

7. همان.

8. همان.

9. البقرة، 25.

10. رک: مقالات شمس: ص 27.

11. الانشقاق، 6.

12. همان، ص 11؛ الزمر30: إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَیِّتُون‏.

13. البقرة، 156: الَّذینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصیبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ .

14. مقالات شمس، ص 11.

15. همان، ص 23.

16. همان، ص 27.

17. چنانکه مولوی جلال الدین محمد بلخی در غزلی شیوا میسراید:

چون جان تو میستانی چون شکّر است مردن

با تو زجان شیرین، شیرین تر است مردن. (غزل شماره: 2037)

18. العنکبوت، 64.

19. البقرة، 94.

20. مقالات شمس، ص 28.

*به نقل از سایت معنا سرا

باهوش‌ترین فرد تاریخ

ویلیام جیم سایدیس، باهوش‌ترین فرد تاریخ بود که توانست در یک سالگی بنویسد، در ۵ سالگی به ۵ زبان رایج دنیا صحبت کند و در ۱۱ سالگی استاد دانشگاه هاروارد شد. سایدیس در سال ۱۸۹۸ در آمریکا به دنیا آمد و در سن ۴۶ سالگی نیز از دنیا رفت.

او توانایی خارق‌العاده‌ای در یادگیری ریاضیات و زبان داشت. اولین بار به‌خاطر رشد مغزی زود‌هنگام نامش بر سر زبان‌ها افتاد و بعدها به‌خاطر تمرکز بر روی ذهنش به شهرت رسید اما در نهایت خود را از انظار عمومی دور کرد و از ریاضیات هم دل‌زده شد و عقب کشید و با چندین نام مستعار مطلب می‌نوشت.

از دیگر ویژگی‌ها او این است که می‌توانست در ۱۸ ماهگی نیویورک‌تایمز بخواند و در ۸ سالگی به ۸ زبان صحبت کند. جالب اینکه بعدها خودش زبان دیگری را به‌وجود آورد که نامش را VENDERGOOD گذاشت.

ناگفته نماند، ضریب هوشی انسان‌های نابغه بین ۱۵۵ تا ۲۰۰ است ولی سایدس در این زمینه رکورد باهوش‌ترین‌های دنیا را شکسته است.

برای نمونه بد نیست بدانید که ضریب هوشی گالیله را ۱۸۰ تخمین می‌زنند و ضریب هوشی بیل گیتس بنیان‌گذار شرکت نرم‌افزاری مایکروسافت نیز ۱۶۰ است.

منبع خبر:برنا

پسر الیور استون در اصفهان مسلمان شد

«شان استون» پسر فیلم‌ساز معروف آمریکایی «الیور استون» با حضور در ایران به دین اسلام روی آورد.

به گزارش فارس از اصفهان، بعد از ظهر امروز «شان استون» که برای حضور در همایشی با موضوع بررسی فیلم‌های هالیوودی و جشنواره فیلم فجر به ایران سفر کرده بود، با حضور در دفتر آیت‌الله ناصری در اصفهان، به دین مبین اسلام روی آورد.

وی نام خود را به «شان علی استون» تغییر داد.

استون به منظور تشرف به دین اسلام چند روزی است که در اصفهان به سر می‌برد، او لحظاتی پیش با قرائت شهادتین به دین اسلام و مذهب شیعه روی آورد.

دختر آمریکایی پلاستیک می‌خورد

دختری در آمریکا در عادتی عجیب مواد پلاستیکی مثل بطری آب و کنترل تلویزیون را می‌خورد. این دختر 18 ساله که در کالیفرنیای آمریکا زندگی می‌کند، طی 11 سال گذشته حدود 60 هزار شیء پلاستیکی خورده است.

به گزارش ایسنا، کیلین در این باره گفت: تاکنون 12 کنترل تلویزیون، حدود 5000 مهره پلاستیکی، 10 بطری آب و دیگر اشیای پلاستیکی را خورده‌ام. وی افزود: پلاستیک تنها چیزی است که دوست دارم بخورم و احساس می‌کنم به خوردن آن نیاز دارم.

کیلین که بیشتر پلاستیک‌های مصرفی‌اش را از رستوران محل کارش جمع‌آوری می‌کرد، افزود: مواد تشکیل دهنده کنترل تلویزیون، یکی از خوشمزه‌ترین پلاستیک‌هایی است که خورده‌ام.

تولد یک تیم فوتبال در زایمان اول زن!

فردا نیوز-یک زن هندی در یک زایمان بسیار عجیب، 11نوزاد قد و نیم قد را در نخستین زایمان خود به دنیا آورد.

به دنیا آمدن این همه نوزاد نه تنها اعضای کادر بیمارستان محل زایمان زن هندی را شگفت زده کرد، بلکه سبب شگفتی بسیاری از مردم هند شد. این زایمان شگفت انگیز بسیاری از کاربران اینترنت را وادار به نوشتن تحلیل و تفسیرهای جالبی کرد که به نوشته برخی از آنها، زن هندی در اولین زایمان خود اعضای یک تیم فوتبال را زائیده است.

فریدون فریاد (شاعر و مترجم خرمشهری) درگذشت

 فریدون فریاد، شاعر و مترجم، که سال‌ها بود در یونان اقامت داشت، درگذشت.

خواهرزاده‌ی فریدون فریاد با تأیید این خبر به خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفت: فریدون فریاد حدود ساعت 8:30 روز یکشنبه (16 بهمن 90) به وقت تهران در پی ابتلا به سرطان روده، در بیمارستانی در آتن از دنیا رفت.

ژیلا عابدین‌زاده در توضیحات بیش‌تر عنوان کرد: فریاد حدود 20 روز در بیمارستان بستری بود و چند روز پیش عمل شد که متأسفانه سرطان پخش شده بود و دیگر دوام نیاورد.

او همچنین گفت که فریاد در آتن به خاک سپرده می‌شود و مراسم خاک‌سپاری امروز عصر یا فردا صبح برگزار می‌شود.

به گزارش ایسنا، فریدون فریاد متولد سال‌ 1328 در‌ خرمشهر بود که به عنوان مترجم آثار یانیس ریتسوس شهرت داشت و از دوستان او هم بود. این شاعر و مترجم دانش‌آموخته‌ی ادبیات تطبیقی بود که برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی ادبیات یونان به این کشور سفر کرد و از این رهگذر با ریتسوس و آثارش آشنا شد.

از جمله آثار منتشرشده‌ی فریدون فریاد این عنوان‌ها هستند: «تقویم تبعید» (ترجمه‌ی برگزیده‌ی شعرهای یانیس ریتسوس)، «آسمان بی‌گذرنامه»، «افسانه‌ای از بهشت» (ترجمه از ادبیات کهن فارسی به یونانی)، «نفس و داستان‌های دیگر» (ترجمه‌ی برگزیده‌ی داستان‌های کوتاه آنتونیس ساماراکیس از یونانی) و «زمان سنگی» (ترجمه‌ی شعرهای اولین دوره‌ی تبعید ریتسوس).

یکی از کتاب‌های فریاد، «خواب‌هایم پر از کبوتر و بادبادک است» با موضوع جنگ تحمیلی ایران و عراق است، که به گفته‌ی او، در سال 1988 توسط یانیس ریستوس به یونانی ترجمه شده است و بخش‌هایی از آن در مقطع ابتدایی یونان در کتاب‌های درسی این کشور تدریس می‌شود.

کوتوله 72 ساله‌ای که 12 کیلو وزن دارد!

یک مرد نپالی مدعی است کوتاه قدترین مرد جهان است. تلویزیون دولتی نپال اعلام کرد چاندرا باهادور دانگلی، هفتادو دو سال دارد. دانگلی که ساکن یکی از مناطق دور افتاده در غرب نپال است پنجاه و پنج سانتیمتر قد و دوازده کیلوگرم وزن دارد.

به نوشته "جمهوری اسلامی"، وی که مدعی است کوتاهترین مرد جهان است، از مقامات این کشور خواسته تا نام او را در کتاب ثبت رکوردهای جهانی (گینس) ثبت کنند. این درحالی است که براساس کتاب گینس، هم اکنون کوتاهترین مرد جهان "جونری بالاوینگ" با پنجاه و نه سانتیمتر قد است.

تولد یک نوزاد غول‌پیکر در قزاقستان

چند روز پس از به دنیا آمدن نوزادی به اندازه یک مشت در شهرستان دزفول ایران با 550 گرم وزن، این بار در قزاقستان نوزادی به دنیا آمد که رسانه‌های خبری این کشور به او نوزاد غول‌پیکر لقب داده‌اند.

به گزارش خبرگزاری ریانووستی روسیه، این نوزاد پسر در بیمارستان کوکیشتو در شمال قزاقستان با وزن 6 کیلو و 645 گرم به دنیا آمده و موجب شگفتی مردم این کشور شده است.

سخنگوی بیمارستان پس از به دنیا آمدن این کودک به خبرنگارانی که با حضور در محل به دنبال جزئیات اخبار تولد این نوزاد بودند، گفت: مادر این کودک که زایمان را تجربه می‌کند، از چند ماه پیش تصور می‌کرد احتمالا صاحب فرزندان 2 یا 3 قلو خواهد شد، اما پزشکان با آزمایش‌های اولیه متوجه شدند مادر کودک قادر به زایمان طبیعی نیست به همین دلیل نوزاد با عمل سزارین متولد شد.سخنگوی بیمارستان عنوان کرد:‌در حال حاضر، حال مادر و نوزاد بسیار خوب است و بزودی از بیمارستان مرخص خواهند شد.

روستایی در انتظار محوشدن زیر آب

خبرگزاری مهر: روستای تاریخی هجیج آخرین روستای استان کرمانشاه در شهر مرزی نوسود می باشد که دارای 180 خانوار است، سه سال است با احداث سد داریان در این منطقه قرار شده تعدادی ار خانه های این روستا زیر آب برود این موضوع موجب مهاجرت اجباری تعدادی از روستاییان به شهر شده است و در حال حاضر یکی از اصلی ترین دل نگرانی های مردم این روستا این است که این روستا به زیر آب می رود؟!

عجیب ترین عاشق و معشوق جهان / +عکس

یکی از عجیب ترین ازدواج های در طول سال های اخیر بزودی در سوئد صورت می گیرد.

روزگار نو، به نقل از گلوبال پست نوشت، یک زن خون آشام که نامزدش را برای نوشیدن خونش کشت و یک مرد آدم خوار که همسر خود را کشت و گوشتش را خورد ، در یک بیمارستان روانی ، عاشق یکدیگر شده و می خواهند ازدواج کنند.

ایسکاین جانسن 33 ساله و میشل گوستافسون 23 ساله هم اکنون در مکانی با امنیت بالا به نام "کرسودن" نگهداری می شوند.

گوستافسون می گوید: من می خواهم، گلوی مردم را در مترو ببرم! این خون آشام به دلیل ریختن خون یک مرد، در بیمارستان روانی به سر می برد. وی به نامزد سابق خود چاقو زد و سپس خون او را نوشید. مرد خون آشام هم سر همسر خود را با اره بریده و سپس خورده است.

جانسون می گوید: من عاشق میشل هستم و تا به حال کسی را به مانند او ندیده ام. من می خواهم یک زندگی بدون جنایت داشته باشتم. گوستافسون که شیطان پرست است، می گوید: ما می خواهیم با یکدیگر زندگی کنیم و سرگرمی های خود را دنبال کنیم.

ازدواج این دو تقریبا محال است. این دو قاتل با خودداری از رفتن به زندان، با اقامت در یک بیمارستان روانپزشکی موافقت کرده اند. گفتنی ست، این دو محکوم به حبس ابد هستند.