لباس کردی آمیخته ای از هنر و ذوق و فرهنگ بومی

چوخه رانک یا شال پوششی از قدیمی ترین لباس سنتی اصیل کردستان است که در حال حاضر در مناطق اورامانات، سنندج، مریوان و بانه تولید می شود.

شال یا چوخه رانک در نوع خود پارچه ساده یا گل دار به صورت قطعات مختلف، از پشم و کرک و مو است که پشت و روی پارچه همسان بافته می شود، نوع مرغوب شال یا چوخه رانک از نوع موی بزی معروف به مرغوز یا (مه ره ز) تولید می شود.

شال یا چوخه رانک به علت اصالت خود در بیشتر جشنها و مراسم به کار برده می شود، می توان از لباس شال یا چوخه رانک انواع لباس اشرافی مردانه مانند کت و شلوار و کراوات استفاده نمود، البته تولید چتفه یا شانه پوش برای بانوان از شال جای خود را دارد

یکی از خصوصیات مهم پارچه شال یا چوخه رانک سبک بودن، خنک بودن در فصل گرما و گرم بودن در فصل سرما است، چوخه رانک لباسی است که در تمام نمایشگاه های جهان برتری خود را حفظ کرده است.

از میان لباس های کردی می توان به لباس اورامی اشاره کرد، این لباس اصیل ترین لباسی است که در تمام نقاط کردستان از آن استفاده می شود و جزو تنها لباس های ایرانی است که اصالت خود را حفظ کرده است.

دوخت لباس اورامی مانند لباس چوخه رانک است و می توان از انواع پارچه مردانه برای آن لباس استفاده نمود.

از دیگر بخش های لباس و پوشش کردی می توان به کمربند پشمی یا کلیه بند، اشاره کرد.

کمربند پشمی از پشم گوسفند تهیه می شود و بیشترین استفاده آن برای جلوگیری از عفونت کلیه در برابر سرمای زمستان است و نیز برای درد کمر و کلیه و دیسک کمر استفاده می شود.

فرنجی یا 'کول باله' از دیگر پوشش های لباس کردی روپوشی است پشمی مخصوص مناطق کوهستانی و برای جلوگیری از سرما و گرمای منطقه و عوارض ناشی از آن مانند عفونت سینه، کمر درد، درد کلیه و در دو نوع گوش دار و بدون گوش تولید می شود.

نوع گوش دار به روایتی در زمان قدیم هر موقع رئیس قبیله وقت آدم عادل و توانایی می بود و می توانست درست رهبری کند فرنجی بدونه گوش استفاده می شد ولی زمانی که می دانستند رئیس قبیله یا بزرگ شهر و دیار لیاقت رهبری جامعه را ندارد به نشانه اعتراض همگی فرنجی گوش دار را می پوشیدند و بعد از سه الی هفت روز جانشینی برای او تعیین و او را از رهبری خلع می کردند.

از فواید دیگر ' فرنجی ' گوش دار سهولت در حمل ان است که باعث حمل بهتر و مطمئن تر می شد و در زمان حمل سلاح برای جلو گیری از افتادن اسلحه از شانه کاربرد زیادی داشت نکته مهم اینکه فرنجی هنگامی که خیس بود خاصیت ضد گلوله پیدا می کند.

از خاصیت های مهم دیگر مصنوعات پشمی همخوانی با محیط زیست است که باعث آلودگی محیط زیست نمی شود.

ساق بند پشمی (پوزوانه) در قدیم برای جلوگیری از سرمای شدید منطقه در فصل زمستان و حرکت آسان در داخل برف و جلوگیری از رسیدن رطوبت به پاها، جلوگیری از گزش مار در فصل تابستان، جمع کردن شلوار گشاد کردی برای عبور از کوهستان ها و سنگلاخ های صعب العبور منطقه بوده است.

گیوه، کفشی محلی ساخته شده از مواد پنبه ای (با نوار اتصال کفه به رویه از موی بز) که از جمله مزایای آن می توان به سبکی، جلوگیری از عرق پا، سالم بودن از لحاظ بهداشتی، جلوگیری از بوی بد پا و زیبا بودن آن اشاره کرد.

از دیگر پوشش های مردم کردستان می توان از 'کلیته' یا دستار نام برد.

دستار یا کلیته پارچه ای از جنس مو یا پشم و یا ابریشم مخصوص مناطق کردنشین است که همراه با لباس کردی استفاده می شود و دارای مزایایی از قبیل زیبایی، جلوگیری از سینوزیت و عفونت های پیشانی و سینوسها برای جلوگیری از عفونت گوش است.

پوشش کردی در میان پوشش مردم مناطق مختلف جهان از جمله پوشش های زیبا محسوب می شود که با توجه به وضعیت جغرافیایی منطقه کردستان که کوهستانی و سردسیر است از تنوع زیادی برخوردار است.